Ég hef alltaf verið Vesturbæingur

— segir Guðmundur Pétursson lögfræðingur og knattspyrnumaður til margra ára —

Guðmundur Pétursson lögfræðingur og knattspyrnumaður til margra ára spjallar við Vesturbæjarblaðið að þessu sinni. Tilefnið er að hann hefur sent frá sér bók þar sem hann segir frá mörgu markverðu sem á daga hans hefur drifið – einkum á sviði knattspyrnu en einnig uppeldi og atvinnulífi. Guðmundur hefur alið aldur sinn í Vesturbænum lengstan hluta ævi sinar. Hann var sem barn á Sólvallagötu og síðar í Granaskjóli þaðan sem nokkrir metrar eru yfir á KR svæðið. Aldrei var því spurning um að hann yrði KR-ingur eins og margir ungir menn í Vesturbænum.  

Guðmundur kveðst fyrst muna eftir sér sem barni á Sólvallagötu. Foreldrar sínir hafi búið fyrstu árin á Hávallagötu en það sé fyrir sitt minni. Fyrstu árin hafi þau búið í kjallara á Sólvallagötunni en síðar flutt á efri hæðina og verið þar til þau fluttu í Granaskjól 1957. Fótboltaáhuginn kviknaði snemma. Guðmundur segir að Vesturbæjarstrákarnir hafi aðallega verið í fótbolta á Landakotstúninu þótt aðstaðan væri bágborin. Engin mörk og stangir gerðar úr yfirhöfnum strákanna sem voru að elta boltann.  

Fyrsti boltinn

Guðmundur minnist fyrsta boltans sem hann eignaðist. Hann hafi fengið hann í afmælisgjöf. Í fótboltaleik á Landakotstúninu hafi boltinn eitt sinn skoppað út á Túngötuna og orðið fyrir bíl. Boltinn hafi sprungið með háum hvelli. Bílstjórinn hafi heyrt hvellinn og komið út úr bílnum. Hann hafi verið leiður og spurt hver ætti boltann. Guðmundur kvaðst hafa gefið sig fram með grátstaf í kverkunum. Bílstjórinn hafi þá farið í vasa sinn og rétt sér einhverja peninga sem hann fann þar. Þótt þeir hafi ekki dugað fyrir nýjum bolta hafi þetta verið vel gert hjá manninum. Skósmiður nokkur hafi saumað boltann saman og hann verið notaður það sem eftir var sumars. Guðmundur fór snemma að leggja leið sína á róluvöllinn við Hringbraut. Honum fannst hugur strákanna á Sólvalla­götunni fremur snúast um bogfimi og bófahasar en fótbolta. Á róluvellinum léku stákarnir sér meira í fótbolta. Hann rifjar upp þegar hann týndist á sjöunda árinu og hafin var leit að honum. Hann hafði þá farið út á KR völl og gleymt sér þar langt utan þess svæðis sem sex ára guttinn á Sólvallagötunni mátti fara.

Ákjósanlegur bardagastaður

Árið 1957 flutti fjölskyldan í Granaskjól eftir að faðir hans hafi fengið úthlutað þar lóð ásamt fjórum félögum sínum úr Stýrimannaskólanum. Hann hafi fljótt kynnst mörgum á svipuðu reki úr nýja Vesturbænum það er að segja Vesturbænum vestan Hringbrautar. Hann segir strákana hafa haft gaman af ýmum bardögum auk fótboltans. Eitt húsanna við Granaskjól var byggt aðeins síðar en hin. Þar hafi orðið til ákjósanlegur bardagastaður fyrir strákana og húsið verði „uppbókað“ næstum frá morgni til kvölds. Granaskjólið var í eigu fjölskyldunnar í tæp 60 ár eða þar til að Sigurður yngri bróðir Guðmundar seldi það 2015.

Komust upp með að sleppa við söngtímana 

Þegar Guðmundur var að alast upp var enginn sex ára bekkur. Skólaganga hans hófst því í kjallara á Hringbrautinni hjá konu sem hét Sigríður. Hann var því orðinn sæmilega læs þegar hin eiginlega skólaganga hófst í sjö ára bekk í Melaskóla. Þar þekkti Guðmundur enga nema Sigurð Helgason sem síðar varð forstjóri Flugleiða sem var sonur vinkonu móður hans. Hann kynntist þó fljótlega fleirum og kveðst hafa átt góða daga í Melaskóla. Tilgreinir nokkrar sögur. Sumar af saklausum strákapörum og einkum hvernig nokkrir strákar reyndu að sleppa við söngtímana og komust upp með það. Hagaskólinn tók við af Mela­skólanum. Fyrsta árið fengum við unga kennslu­konu. Nýlega komna frá námi og vorum henni vægast sagt erfið. Árið efir tók Björn Jónsson sem síðar varð skólastjóri við bekknum.

Versló var gæfuspor 

Í Hagaskóla hafi þó verið lagður grundvöllur að gæfuspori sem var að fara þaðan í Verslunarskólann. Hann hafi valið Versló þótt sú leið væri lengri en hin hefðbundna menntakólaleið. Með henni hafi verið hægt að losna við landsprófið sem sumum hafi reynst erfitt. Þá hafi líka heyrst af nemendum sem voru að falla í þriðja og jafnvel fjórða bekk í MR en slíkt verið fátítt í Versló.

Vinmonopolet og Systembolgaet 

Guðmundur minnist áranna í Verslunar­skólanum með hlýju. Hann minnist Jóns Gíslasonar sem var skólastjóri á þeim tíma sem ákaflega virðulegs manns. Hann lét nemendur þéra sig þótt sá talsmáti væri að syngja sitt síðasta hér á landi. Sigurður Ingimundarson var stærðfræðikennari og kenndi einnig eðlis- og efnafræði. Hann var mikill krati og sat á þingi fyrir Alþýðuflokkinn eins og dóttir hans síðar en hún er Jóhanna Sigurðardóttir fyrrum forsætisráðherra. Guðmundur segir Sigurð stundum hafa verið utan við sig og dæmi um það er að hann hafi einu sinni kveikt sér í sígarettu í kennslustund. Hann minnist Hermanns Gunnarssonar eða Hemma Gunn sem skemmti­legs félaga úr Verslunarskólanum og síðar fótboltanum. Skemmtikrafturinn hafi snemma vaknað í Hemma og ekki síður fótboltamenningin. Þeir áttu samleið þótt annar væri í KR en hinn í Val. Í útskriftarförinni úr verslunardeildinni til Skandinavíu lærðu menn svo fljótt heitin á vínbúðunum Vinmonopolet í Noregi og Systembolaget í Svíþjóð eins og ríkis­einkasölurnar hétu og heita enn. Engrar slíkra kunnáttu þurfti við í Danmörku þar sem vín fékkst í nær hverri matvöruverslun.

Í Íþróttakennaraskólann 

Úr verslunardeildinni lá leiðin í lærdómsdeildina sem var undanfari stúdentsprófs. Þegar kom að útskrift frá lærdómsdeildinni var Guðmundur orðinn svo upptekinn í fótboltanum að hann náði ekki að taka þátt í allri gleðinni. Hann þurfti að spila með KR. Eftir Verslunarskólann var Guðmundur óákveðinn um framhaldið og valdi Íþrótta­kennaraskólann á Laugarvatni enda á fullri ferð í fótboltanum. Hann segir námið í Íþrótta­kennaraskólanum hafi verið um margt skemmti­legt en talsvert öðruvísi en hann hafi átt að venjast í Versló. Að því loknu eftir nokkra umhugsun hóf Guðmundur nám í lögfræði við Háskóla Íslands. Hann valdi það fremur en viðskiptafræði.

Fara inn eftir og fá okkur eina 

Guðmundur ólst upp í hefðbundinni fjöl­skyldu. Fimm voru í heimili. Foreldrar, tveir synir og dóttir sem var í miðjunni. Hann segist lítið hafa kynnst föður sínum framan af. Pétur faðir hans var skipstjóri og mikið á sjó. Hóf ungur sjómennsku á togurum. Sigldi síðar lengi á olíuskipinu Kyndli. Hann sigldi yfir Atlants­hafið til Vesturheims á árum síðari heims­styrjaldarinnar. Hann skrifaði dagbækur frá þeim tíma og lánaði Guðmundur skólabróður sínum Þór Whitehed sagnfræðingi þær þegar hann var að vinna að bókum sínum um Ísland á þeim tíma. Guðmundur fór þó til sjós með honum 17 ára. Segist þá hafa náð að kynnast honum betur og vinátta þeirra haldist allt þar til faðir hans féll frá. Hann segir sögu frá fyrri kynnum þeirra. Á fjórða ári hafi hann farið með föður sínum niður í Slipp þar sem skipið Skeljung­ur var í viðgerð. Hann hafi heilsað upp á karlana sem voru að vinna þar og síðan sagt að nú værum við búnir að fá útborgað og hvað ættum við þá að gera. Þá svaraði sá stutti að „Fara inn eftir og fá okkur eina“. Vínbúðin var þá á Lindargötunni.

Með konupiss í læknisskoðun

Guðmundur kann ýmsar sögur af föður sínum og við leyfum honum að láta tvær fjúka. Faðir hans var með sjónskekkju. Einhverju sinni fór hann ungur maður á ball á Borginni. Þar sá hann stúlku sem honum leist vel á. Að sögn Guðmundar skellti hann í sig einum tvöföldum og dreif sig síðan að bjóða stúlkunni upp. En hún stóð ekki upp heldur sú sem sat við hliðina á henni. Þetta var sem sagt mamma og þau dönsuðu saman allt lífið. Hin er frá síðari hluta lífsleiðarinnar. Hann átti að mæta með þvagprufu á spítala vegna rannsóknar. Þá hafi strákurinn komið upp í honum og hann fengið tengdadóttur sína sem var ófrísk til þess að pissa fyrir sig í glas. Hann fór með sýnishornið úr konunni ásamt sínu eigin og fékk læknunum það fyrst. Gaman hafi verið að sjá svipinn á þeim þegar þeir hafi séð að hann var kominn sex mánuði á leið. Hann hafi síðan rétt hitt glasið fram og læknarnir tekið gríninu nokkuð vel. Guðmundur minnst móður sinnar fyrir að hafa verið sterki aðilinn í hjónabandinu. Eins og títt var og er um sjómannskonur hafi hún þurft að sinna ýmsum verkefnum heima fyrir. Til dæmis að sinna öllu eftirliti þegar var verið að byggja Granaskjólið. Hún hafi einnig verið félagslynd og átt létt um mál. Staðið upp á mannamótum og haldið tölur. Hún hafi einnig verið mikill KR-ingur. Starfaði í skíðadeildinni og var ein þeirra sem byggði fyrsta skíðaskála KR í Skálafelli.

Kúarektor, mjólkurpóstur og bara allt á Reykjum

Morguninn á Kaffi Örnu á Eiðistorgi leið of fljótt. Kaffibollunum fjölgaði og klósettferðir fóru að kalla á. Enn var þó mikið eftir enda Guðmundur lifað fjölbreytta ævi. Einu er ekki hægt að ganga fram hjá. Tenglum hans við stórbýlið Reyki í Mosfellssveit. Guðmundur var aðeins þriggja ára þegar móðir hans veiktist af berklum og þá var um fátt annað að ræða en hann færi til ömmu sinnar á Reykjum. Hún var þá nýlega orðin ekkja og fékk barnið nær óskipta athygli hennar. Jón Guðmundsson stórbóndi á Reykjum og frændi hans nýkominn frá námi í Bandaríkjunum hafði tekið að sér að sjá um búið. Hann keypti síðar jörðina. Guðmundur segir að þetta fólk, amma sín og Jón og Fríða kona hans á Reykjum sé það fólk auk foreldra sinna sem mestan þátt hafi átt í að koma sér til manns. Jón á Reykjum stofnaði ásamt fleirum félagið Hreiður um hænsnarækt og var það stærsta hænsnabú landsins í sínum tíma. Jón hafði lært hænsnarækt á námstíma sínum vestra. Guðmundur hóf starfsferil sinn á Reykjabúinu með því að gefa hænsnum, reka kýr í haga og fara með mjólkina á hestakerru niður í Reykjalund. Starfsskyldur hans uxu með árunum og hann sótti jafnan að fara þangað þegar hlé urðu á skólagöngunni í Vestur­bænum. Til dæmis um jól og páska. Hefð var fyrir stóru jólaboði á Reykjum á annan dag jóla og þangað mætti fjölskyldan úr Granaskjólinu og varð Guðmundur alltaf eftir og kom ekki í bæinn fyrr enn skólinn byrjaði eftir þrettándann. Margir strákar dvöldu í sveit í Reykja­hverfinu á þessum árum. Guðmundur kveðst snemma hafa tekið forystu í strákahópnum. Hann hafi verið elstur og líka bestur í fótbolta. Minningar frá Reykjum skipa stóran hlut í frásögu hans frá æskuárunum. Guðmundur segir að eitt af því skemmtilegasta við Reykja­dvölina sé að margir þessara gömlu félaga hafi haldið kunningsskap og hafi hist  reglulega í gegnum tíðina.

Ingólfur í vitlausri jarðarför 

Eina skopsögu segir Guðmundur þar sem misskilningur kemur við sögu. Kona að nafni Katrín Fjeldsted dvaldi mikið á Reykjum síðari hluta ævi sinnar. Guðmundur segir hana hafa verið sérstaka útlits. Karlmannlega og reykt vindla. Hún hafði ekið leigubíl og lært húsamálun. Þegar hún dó og var jarðsungin frá Dómkirkjunni hafi aðeins nánasta fólk Reykja­bræðra mætt. Þegar presturinn fór að tala hafi frakkaklæddur maður með hatt snarast inn í kirkjuna og sest á fremsta bekk. Fljótlega hafi hann þó farið að ókyrrast. Uppgötvað að hann var ekki í réttri jarðarför. Þetta var  Ingólfur Jónsson á Hellu þá ráðherra og hafi líklega ætlað í jarðarför framámanns í Sjálfstæðis­flokknum en ekki áttað sig á að hún fór fram í Hallgrímskirkju á sama tíma.

Hærra kaup á Kyndli og engin Danmerkurferð 

Guðmundur kveðst ekki muna hvenær hann gerðist KR-ingur. Líklega hafi það gerst af sjálfu sér. Fyrst á Sólvallagötu en síðar við Granaskjól. Samleiðin er orðin löng. Hann minnist þess að 1958 hafi fimmti flokkur verið settur á stofn fyrir yngstu iðkendurna 12 ára og yngri. Þjálfarar strákanna voru Gunnar Felixson og Kristinn Jónsson síðar prentari og þekktur sem Kiddi KR-ingur, lengi formaður KR. Þá 18 ára gamlir. Haustið 1960 var farið með þriðja og fjórða flokk í keppnisferð til Skotlands. Við það hafi orðið til mikill spenningur enda fæstir strákanna áður komið til útlanda. Alls fóru 41 strákur í ferðina ásamt fararstjórum. Þetta tók 12 daga en fimm dagar fóru í ferðalagið því farið var með Gullfossi fram og til baka. Árið 1963 var farið til Danmerkur en það sumar fékk Guðmundur hásetapláss á Kyndli. Mun betur borgað en vinnan í Slippnum sumrin áður. Hann hafi því verið á sjó við Íslandsstrendur í stað þess að spila fótbolta í Danmörku. 

Idrætsparken í Kaupmannahöfn 

Guðmundur gæti rekið sögu sína samferða KR það sem eftir væri af degi og ef til vill næsta dag að auki. Inn í þá sögu blandast starfssaga hans sem lögmanns og  starfsmanns Trygginga­miðstöðvarinnar í Reykjavík meðfram knattspyrnunni og félagsstörfum í fótboltaheiminum. Áður hefur verið sagt frá knattspyrnuferli Guðmundar í Vesturbæjarblaðinu og áhugasömum er einnig bent á bók hans „Öll nema fjórtán“ sem er að koma út. Nafn bókarinnar er nokkuð sérstakt og ekki síst fyrir knattspyrnuferil Guðmundar sem var að mestu leyti farsæll. En hvað varð til þess að bókinni var gefið þetta heiti? Nafnið er tilvísun í frægasta landsleik Íslendinga, leikinn sem þeir spiluðu við Dani í Idrætsparken í Kaupmanna­höfn árið 1967. Þá veittu Danir Íslendingum stærsta tap í íþróttaleik í sögunni þegar þeir unnu Íslendingana með 14 mörkum gegn tveimur. Guðmundur Pétursson stóð í marki íslenska landsliðsins og varði öll nema fjórtán. Hann segir ekki hafi verið blásið í lúðra þegar liðið kom heim. Ósigurinn megi sjálfsagt að einhverju leyti rekja til þess að nokkuð hafi verið yngt upp í íslenska liðinu og trúlega hafi unga leikmenn skort reynslu gegn hinu sterka liði Dana. Þeir hafi líka verið látnir spila sóknarleik og lítið verið hugsað um vörnina og því fór sem fór. Guðmundur hefur þó ekki látið þetta á sig fá. Hann hélt ótrauður áfram bæði í íþróttum, félagsmálum og starfi eins og glögglega kemur fram í bók hans.